جاهایى که فقط قضاى روزه واجب است
مسأله: مواردی که فقط قضای روزه بر انسان واجب است، بجز آن‌چه پیش از این گفته شد، عبارتند از:
۱- آن که روزه‌دار در روز ماه رمضان عمدا قى کند.
۲- آن که در شب ماه رمضان جنب باشد و به تفصیلى که پیش از این بیان شد، تا اذان صبح از خواب بیدار نشود.
۳- عملى که روزه را باطل مى‌کند به جا نیاورد ولى نیت روزه نکند، یا ریا کند، یا قصد کند که روزه نباشد.
۴- آن که در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کند و بعد از ماه رمضان یادش بیاید.
۵- آن که در ماه رمضان بدون این که تحقیق کند صبح شده یا نه، کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است.
۶- آن که کسى بگوید صبح نشده و انسان به گفته او کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است.
۷- آن که کسى بگوید صبح شده و انسان به گفته او یقین نکند، یا خیال کند شوخى مى‌کند و کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است.
۸- آن که به گفته کس دیگر که گفته‌اش برای او حجت است، افطار کند و بعد معلوم شود مغرب نبوده است.
۹- آن که در هواى صاف به واسطه تاریکى یقین کند که مغرب شده و افطار کند بعد معلوم شود مغرب نبوده است ولى اگر در هواى ابری به گمان این که مغرب شده افطار کند، بعد معلوم شود مغرب نبوده، قضا لازم نیست.
۱۰- کسی که احتمال زیاد می‌دهد که اگر مضمضه کند یعنى آب در دهان بگرداند، مقداری از آن فرو می‌رود ولى اگر فراموش کند که روزه است و آب را فرو دهد، یا براى وضو مضمضه کند و بى‌اختیار فرو رود، قضا بر او واجب نیست.
۱۱- کسی که با همسر خود ملاعبه می‌کند و منی از او خارج می‌شود ولی اگر اطمینان داشت که چنین نمی‌شود و شد، روزه‌اش صحیح است و قضا ندارد.
مسأله: کسی که از روی اکراه یا اضطرار یا تقیه افطار کند، روزه‌اش صحیح است.
مسأله: اگر غیر آب چیز دیگرى را در دهان ببرد و بى‌اختیار فرو رود یا آب داخل بینى کند و بى‌اختیار فرو رود، قضا بر او واجب نیست.
مسأله: مضمضه زیاد براى روزه‌دار مکروه است و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد، باید مراقب باشد که آب موجود در دهان، از آب مضمضه نباشد.
مسأله: اگر انسان بداند که به واسطه مضمضه بى‌اختیار یا از روى فراموشى آب وارد گلویش مى‌شود، نباید مضمضه کند اما اگر مضمضه کرد و آب را نخورد، مشکلی نیست.
مسأله: مسواک کردن براى روزه‌دار، مانند مضمضه جایز و بلکه مستحب است، ولى اگر مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره در دهان وارد کند، نگذارد آب آن داخل حلق شود، ولى اگر آب مسواک به قدرى کم باشد که در آب دهان مستهلک مى‌شود، مانعى ندارد.
مسأله: اگر در ماه رمضان، بعد از تحقیق گمان کند که صبح نشده و کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده قضا لازم نیست.
مسأله: اگر انسان شک کند که مغرب شده یا نه، نمى‌تواند افطار کند و اگر افطار کند هم قضا دارد و هم کفاره.
مسأله: اگر انسان شک کند که صبح شده یا نه، پیش از تحقیق هم مى‌تواند کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد.
