حدیث قرآن سر گرفتن (۳)

وَ عَنْ زُرَارَهَ قَالَ قَالَ الصَّادِقُ علیه‌السلام تَأْخُذُ الْمُصْحَفَ فِی ثَلَاثِ لَیَالٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فَتَنْشُرُهُ وَ تَضَعُهُ بَیْنَ یَدَیْکَ وَ تَقُولُ اللَّهُمَّ إنِّی أسْألُکَ بِکِتَابِکَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِیهِ وَ فِیهِ اسْمُکَ الْأکْبَرُ وَ أسْمَاؤُکَ الْحُسْنَی وَ مَا یُخَافُ وَ یُرْجَی أنْ تَجْعَلَنِی مِنْ عُتَقَائِکَ مِنَ النَّارِ وَ تَدْعُو بِمَا بَدَا لَکَ مِنْ حَاجَه.

***

بررسی متن و سند: در این روایت اشاره صریحی به شب‌های مورد نظر در ماه مبارک رمضان نشده است، اما قاعدتا باید شب‌های نوزده، بیست و یک و بیست سوم این ماه باشد. اولین نکته مهم درباره این روایت آن‌که آمده قرآن را باز کرده و در مقابل قرار گیرد و نه بر سر و ثانیا دعای آن با دعایی که در زمانه ما مرسوم است، تفاوت‌های جدی دارد. ثالثا این حدیث را سعید بن هبهالله (قرن ششم)، بدون ذکر سند از زراره (قرن دوم) نقل کرده است و به جهت مرسل بودن معتبر نیست.

شیخ مفید در المقنعه (ص ۱۹۰) آورده است که تأخذ المصحف فی ثلاث لیال من الشهر و هی لیله تسع عشره و لیله إحدی و عشرین و لیله ثلاث و عشرین فتنشره و تضعه بین یدیک و تقول اللهم إنی أسألک بکتابک المنزل و ما فیه و فیه اسمک الأعظم و أسماؤک الحسنی و ما یخاف و یرجی أن تجعلنی من عتقائک و طلقائک من النار و تدعو بما بدا لک من حاجه.

بررسی متن و سند: این مطلب بر خلاف بعضی دیگر از روایت‌های مربوط به قرآن سر گرفتن، دقیقا اشاره به شب‌های خاص ماه مبارک رمضان دارد و با توجه به شباهت بسیار آن با روایت الدعوات، قاعدتا برگرفته از همین روایت مرسل است که معتبر نبود.

بخش قرآن و حدیث

مؤسسه حکمت اسلامی احتجاج